Οι πόλεις γίνονται έξυπνες όχι μόνο από την άποψη των αυτοματοποιημένων καθημερινών λειτουργιών, αλλά και με τρόπους που μας επιτρέπουν να παρακολουθούμε, να κατανοούμε, να αναλύουμε και να σχεδιάζουμε την πόλη για να βελτιώσουμε τις αστικές παραστάσεις σε πραγματικό χρόνο.
Η έμφαση στο κοινωνικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο διακρίνει τις έξυπνες πόλεις από μια καθαρά τεχνολογικά κεντρική έννοια, ενισχύοντας έτσι μια πολυδιάστατη οπτική γωνία για τις πόλεις. Για να είναι πραγματικά έξυπνες, οι αστικές περιοχές πρέπει να διαχειρίζονται την ανάπτυξή τους, υποστηρίζοντας την οικονομική ανταγωνιστικότητα, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και εξασφαλίζοντας μια αυξημένη ποιότητα ζωής για τους πολίτες τους.
Σήμερα, το 70% του πληθυσμού πληθυσμού ζει σε αστικές περιοχές, η επικράτεια δηλαδή αστικοποιείται έντονα! Στο πλαίσιο αυτό, οι λύσεις που προβλέπονται στα έργα των ΕΞΥΠΝΩΝ ΠΟΛΕΩΝ αποτελούν ευκαιρία για την αντιμετώπιση των Προκλήσεων της Αστικής Ανάπτυξης της περιοχής μας, οι οποίες συνδέονται στενά με τα πολιτιστικά, πολιτικά, κοινωνικά και εδαφικά πλαίσια της πόλης μας και, ως εκ τούτου, με τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες. Έτσι, τα ζητήματα διακυβέρνησης της σύγχρονης πόλης μπορούν να γίνουν αποτελεσματικότερα, πιο ευέλικτα αλλά και αποδοτικότερα μέσα από ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που θα βοηθήσει τους δημόσιους φορείς να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τις επενδυτικές στρατηγικές της ΕΞΥΠΝΗΣ ΠΟΛΗΣ!
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΝΟΙΑ “Εξυπνη Πόλη;”
Ο ορισμός μιας έξυπνης πόλης είναι μια πολύ ευρεία έννοια που έχει την τεχνολογία ως βασική πτυχή, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του κοινωνικού και ανθρώπινου κεφαλαίου.
Αποσκοπεί στην αποτελεσματική επίτευξη βιώσιμης και ανθεκτικής ανάπτυξης και υψηλής ποιότητας ζωής που αντιμετωπίζει τις αστικές προκλήσεις με βάση μια πολυεπίπεδη και δημοτική βάση.
Αυτός ο ορισμός δημιουργεί μια ισχυρή βάση για την πόλη που θ’ αποφασίσει να δράσει με αυτόν τον τρόπο καθορίζοντας τα εργαλεία και τους κύριους παράγοντες που εμπλέκονται στην έννοια ΕΞΥΠΝΗ ΠΟΛΗ. Αυτοί είναι οι τρεις βασικοί στόχοι που επιδιώκει μια έξυπνη πόλη:
1. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πόλης ως συστήματος
Οι πρωτοβουλίες της Έξυπνης Πόλης επιδιώκουν την αποτελεσματικότητα της υφιστάμενης και της νέας υποδομής μέσω:
-Διασύνδεσης των διαφόρων συνιστωσών της υποδομής, των προσφερόμενων υπηρεσιών και των ατόμων που συνεργάζονται με αυτά.
-Μείωση του κόστους μακροπρόθεσμα, χάρη στην παρακολούθηση και την ανταλλαγή πληροφοριών.
2. Επίτευξη μιας βιώσιμης και ανθεκτικής ανάπτυξης.
Αν και συνδέεται με την αποτελεσματικότητα, η βιωσιμότητα έχει ένα ευρύτερο πεδίο. Ο συναινετικός ορισμός της αειφόρου ανάπτυξης είναι μια «ανάπτυξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες».
Η ανθεκτικότητα προσθέτει σε αυτή τη βιώσιμη ανάπτυξη την ικανότητα ανάκαμψης γρήγορα και ελαχιστοποίησης της βλάβης μετά από μια απροσδόκητη εκδήλωση ή καταστροφή που συμβαίνει στην πόλη.
3. Αύξηση της ποιότητα ζωής των πολιτών της πόλης.
Η αύξηση της ποιότητας ζωής των πολιτών αποτελεί βασικό στόχο της Έξυπνης Πόλης. Όταν εργαζόμαστε με την πόλη, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο τελικός αποδέκτης όλων των δράσεων και των συνεπειών τους είναι οι κάτοικοί της. Κάθε φορά που αναπτύσσεται μια πρωτοβουλία Έξυπνης Πόλης, ο απώτερος στόχος της πρέπει να είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
Αναλύοντας το αστικό περιβάλλον, τα ερευνητικά έργα πρέπει ν’ ασχολούνται με έναν διαφορετικό αριθμό πεδίων για να πλαισιώσουν την πόλη. Έχουμε διαπιστώσει στην βιβλιογραφία ότι μπορούν να ταξινομηθούν, όλα, σε έξι βασικές διαστάσεις της πόλης: διακυβέρνηση, οικονομία, κινητικότητα, περιβάλλον, άνθρωποι και διαβίωση.
Αντιπροσωπεύουν τις συγκεκριμένες πτυχές μιας πόλης στην οποία επηρεάζονται οι έξυπνες πρωτοβουλίες για την επίτευξη των αναμενόμενων στόχων μιας στρατηγικής Έξυπνης Πόλης(βιωσιμότητα, αποτελεσματικότητα και υψηλή ποιότητα ζωής). Η ίδια η τεχνολογία δεν θεωρείται πεδίο δράσης, αλλά ένας παράγοντας που βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των έργων.
Ένα έργο είναι πιο έξυπνο όταν ενσωματώνει τον μεγαλύτερο αριθμό διαστάσεων. Η προσέγγιση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη και ολιστική.
– έξυπνη διακυβέρνηση
Η έξυπνη διακυβέρνηση χρησιμοποιεί τη διαθέσιμη τεχνολογία για να συνειδητοποιήσει – και να συντονίσει – τις δραστηριότητες που ασκούν άλλοι δήμοι, να επιτύχει συνέργειες μέσω συνεργασιών με άλλους ενδιαφερόμενους και να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών προκειμένου να βελτιώσει τόσο τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και την εμπιστοσύνη στο κοινό ιδρύματα.
–έξυπνη οικονομία
Μια αστική οικονομία θεωρείται έξυπνη οικονομία όταν, ο τομέας αυτός συγκεντρώνει την καινοτομία και την παραγωγικότητα για να προσαρμοστεί στην αγορά και τις ανάγκες των εργαζομένων για την ενίσχυση νέων επιχειρηματικών μοντέλων και ενός ανθεκτικού παγκόσμιου μοντέλου για ανταγωνισμό τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
-έξυπνη κινητικότητα
Η έξυπνη κινητικότητα επιδιώκει να προσφέρει το πιο αποτελεσματικό, καθαρό και δίκαιο δίκτυο μεταφοράς για ανθρώπους, αγαθά και δεδομένα. Αξιοποιεί τις διαθέσιμες τεχνολογίες για τη συλλογή και την παροχή πληροφοριών στους χρήστες, τους υπεύθυνους σχεδιασμού και τους διαχειριστές μεταφορών, επιτρέποντας την αναμόρφωση των μοντέλων αστικής κινητικότητας, των μηχανισμών σχεδιασμού και της ενίσχυσης της πολυτροπικότητας, βελτιώνοντας τον συντονισμό και την ολοκλήρωση των διαφόρων τρόπων μεταφοράς.
-έξυπνο περιβάλλον
Το έξυπνο περιβάλλον χρησιμοποιεί τη συλλογή δεδομένων από δίκτυα κοινής ωφέλειας, από τους χρήστες τους, για τον αέρα, το νερό και άλλους πόρους πόλεων, προκειμένου να δημιουργήσει βασικούς τομείς δράσης στον πολεοδομικό σχεδιασμό και στον σχεδιασμό υποδομών πόλεων, καθώς και να ενημερώσει τους διαχειριστές των αστικών υπηρεσιών για την επίτευξη αποτελεσματικότερης και βιώσιμης ανάπτυξης του αστικού περιβάλλοντος, βελτιώνοντας παράλληλα την ποιότητα ζωής των πολιτών.
-έξυπνοι ανθρωποι
Μια έξυπνη πόλη χρειάζεται να συμμετάσχει ο πολίτης για να επιτύχει τις επερχόμενες πρωτοβουλίες. Πρέπει να υπάρχει η παρουσία πολιτών ικανών να συμμετέχουν με σύνεση στην έξυπνη αστική ζωή και να προσαρμόζονται σε νέες λύσεις που παρέχουν δημιουργικές λύσεις, καινοτομία και ποικιλομορφία στις κοινότητές τους. Η εκπαίδευση εμφανίζεται ως το κύριο εργαλείο για τη βελτίωση αυτής της διάστασης, καθώς και πρωτοβουλίες για τη διατήρηση δημιουργικών προφίλ.
-έξυπνη διαβίωση
Συμπερασματικά, η έξυπνη διαβίωση θεωρείται η σοφή διαχείριση εγκαταστάσεων, δημόσιων χώρων και υπηρεσιών που χρησιμοποιούν τεχνολογίες ΤΠΕ για να επικεντρωθεί στη βελτίωση της προσβασιμότητας, στην ευελιξία των χρήσεων και στην προσέγγιση των αναγκών των πολιτών.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ SMART CITY
Ένα έργο Έξυπνης Πόλης (ΕΕΠ) είναι ένα έργο που δημιουργεί μια αλλαγή και παράγει αντίκτυπο σε μια έξυπνη πόλη. Ωστόσο, ο ορισμός της Έξυπνης Πόλης θα πρέπει να περιλαμβάνει την τεχνολογία με ευρύτερη έννοια και όχι μόνο τις ΤΠΕ (π.χ. νέα υλικά). Τα ΕΕΠ πρέπει να είναι εργαλεία που καθιστούν τις πόλεις πιο άνετες στη ζωή τους και είναι σε θέση να διατηρούν την πολυπλοκότητα, να πολλαπλασιάζουν τις αλληλεπιδράσεις, να αναγνωρίζουν την ποικιλομορφία και να διαχειρίζονται την αβεβαιότητα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι εγγενή χαρακτηριστικά της αστικής δυναμικής και αποτελούν την ελκυστικότητα των πόλεων και την τρέχουσα νοημοσύνη τους.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Τα ΕΕΠ πρέπει να προωθήσουν περιβάλλοντα τεχνολογικής συνεργασίας (πλατφόρμες) για την ανάπτυξη νέων λύσεων σε παλιά αστικά προβλήματα. Ένα βασικό στοιχείο, είναι η χρήση της τεχνολογίας – με την ευρύτερη έννοια του – στο έργο, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί κατά την επίλυση μιας ή περισσοτέρων προκλήσεων της πόλης που βελτιώνουν την αποδοτικότητα, ή την ποιότητα ζωής της πόλης. Η τεχνολογία προσφέρει την ευκαιρία να αντιμετωπιστούν τα αστικά προβλήματα με καινοτόμο τρόπο.
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ
Οι πρωτοβουλίες πρέπει να είναι διασταυρούμενες μεταξύ των κάθετων τομέων διακυβέρνησης, συνδυάζοντας τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις ικανότητες οριζόντια προς τους στόχους που καθορίζονται από το πλαίσιο βιωσιμότητας. Ένα ΕΕΠ πρέπει να συμβάλει στη δημιουργία διασυνδεδεμένων συστημάτων στα οποία η διαχείριση των ροών υλικών, ενέργειας και πληροφοριών γίνεται με συνέπεια. Ένα ΕΕΠ θα πρέπει επίσης να βελτιώσει το διάλογο μεταξύ των θεσμικών εκπροσώπων και των πολιτών και να αυξήσει τις οριζόντιες σχέσεις εντός του δήμου και την ανταλλαγή με άλλους θεσμικούς φορείς και φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
Ενας τέτοιος διάλογος θα είναι εφικτός, αφού τα νέα Δημοτικά Συμβούλια θα διαχειρίζονται το μέλλον των πόλεων κάτω από το πρίσμα του νόμου ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ
ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ
Υπάρχουν δύο είδη έργων: αυτά που εμπλέκουν τους ανθρώπους και τα άλλα, όπου οι άνθρωποι είναι παθητικοί δέκτες, διότι δεν γνωρίζουν απαραίτητα το πεδίο εφαρμογής του έργου. Είναι, προφανώς απαραίτητο να εξηγηθούν τα οφέλη των έργων στους πολίτες, δεδομένου ότι η διαφάνεια και η συμμετοχή αποτελούν βασικό στοιχείο για πρωτοβουλίες έξυπνης πόλης, κάτι που επιβάλλεται από το νέο νόμο για την τοπική αυτοδιοίκηση(ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι)
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Η ιδέα της έξυπνης πόλης θα έχει αλλάξει από την έναρξη της εκτέλεσης των συγκεκριμένων έργων μέχρι την εφαρμογή παγκόσμιων στρατηγικών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της πόλης. Επομένως, είναι απαραίτητο να έχουμε μια συνολική εικόνα των δυνατοτήτων και να τις συνδέσουμε με τις προκλήσεις της πόλης. Ως κοινό σημείο για όλα αυτά, ο βασικός παράγοντας των Eέργων Έξυπνης Πόλης (ΕΕΠ) έχει αναγνωριστεί ως η χρήση των ΤΠΕ.
Σύμφωνα με τα πιο πάνω κριτήρια, οι κυριότερες δράσεις στα πλαίσια του έργου ΕΞΥΠΝΗ ΠΟΛΗ θα είναι:
ΈΞΥΠΝΗ ΔΙΑΚΥΒΈΡΝΗΣΗ
Συμμετοχή
Διαφάνεια και προσβασιμότητα των πληροφοριών
Δημόσιες και Κοινωνικές Υπηρεσίες
ΕΞΥΠΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση
Καινοτομία
Επιχειρηματικότητα
Τοπική & Παγκόσμια διασύνδεση
Παραγωγικότητα
Ευελιξία της αγοράς εργασίας
ΈΞΥΠΝΗ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑ
Διαχείριση της κυκλοφορίας
Δημόσια συγκοινωνία
Υποδομές ΤΠΕ
Επιμελητεία
Προσιτότητα
Καθαριές, μη μηχανοκίνητες επιλογές
Πολυτροπικότητα
ΈΞΥΠΝΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ
Παρακολούθηση δικτύου και περιβάλλοντος
Ενεργειακής απόδοσης
Πολεοδομία και αστική ανακαίνιση
Έξυπνα κτήρια και ανακαίνιση κτιρίων
Διαχείριση πόρων
Την προστασία του περιβάλλοντος
ΈΞΥΠΝΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ
Ψηφιακή εκπαίδευση
Δημιουργικότητα
ΤΠΕ – Ενεργοποίηση της εργασίας
Κοινοτικό κτίριο και διαχείριση αστικής ζωής
Κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς
ΈΞΥΠΝΗ ΔΙΑΒΊΩΣΗ
Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Πολιτισμός και αναψυχή
Φροντίδα υγείας
Ασφάλεια
Τεχνολογική προσβασιμότητα
Πρόνοια και Κοινωνική ένταξη
Διαχείριση δημόσιων χώρων
H κατάσταση σήμερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, πολιτικές και εφαρμογές Eξυπνης Πόλης
Παρά την κρίση, τα θέματα ΕΞΥΠΝΗΣ ΠΟΛΗΣ και σχετικής καινοτομίας έχουν απασχολήσει κεντρική κυβέρνηση, τοπικές αρχές και προμηθευτές κυρίως στους τομείς εξοικονόμησης ενέργειας, net metering, επικοινωνίας με τον πολίτη, προβολής της πόλης κλπ.
Έχουν αξιοποιηθεί μερικώς χρηματοδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ, Ιδίους πόρους των Δήμων, Jessica αλλά και ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα τύπου ΣΔΙΤ/ Παραχωρήσεων, με μικρή όμως ανταποδοτικότητα και αποδοχή κυρίως λόγω του αποσπασματικού χαρακτήρα.
Λόγω έλλειψης συνολικού σχεδιασμού, καθυστέρησης της ολοκλήρωσης τηλεπικοινωνιακών υποδομών (δίκτυα υψηλών ταχυτήτων), εργαλείων ταξινόμησης και αξιολόγησης των προτεινομένων λύσεων συνήθως δεν είναι λειτουργική η χρησιμότητα κάθε λύσης, η πολλαπλασιαστικότητα της και ο συγχρονισμός με την εποχή της. Γι’ αυτό και ένα σωρό έξυπνες εφαρμογές αγοράζονται από τους Δήμους, έχουν αποσπασματική εφαρμογή, δεν έχουν αποδοχή και σύντομα απαξιώνονται.
Υπάρχει όμως σημαντική κινητοποίηση, αξιολογώντας την έξυπνη πόλη ως αγορά άμεσης ανάπτυξης, σχεδόν του συνόλου των επιχειρήσεων/ προμηθευτών, τηλεπικοινωνιακών παρόχων και προμηθευτών ενέργειας, start ups και κέντρων καινοτομίας, τραπεζών και των αρχών. Όλο αυτό το σύστημα ψάχνει σοβαρή υποστήριξη με εργαλεία σχεδιασμού, υποστήριξης στη διαχείριση και ουδετεροποιημένης αξιολόγησης.
Θα γίνουν στην Ελλάδα αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάιο του 2019, με νέο εκλογικό σύστημα. Οι νέες αρχές θα υποχρεωθούν να προάγουν αναγκαστικά εργαλεία αντικειμενικού σχεδιασμού, ελέγχου και αξιολόγησης. Οι λειτουργίες των Δήμων και Περιφερειών θα πρέπει να κάνουν περισσότερα με λιγότερα (do more with less) ενώ το κτίσιμο ικανών ομάδων διοίκησης και λειτουργίας (που αντιλαμβάνονται ηλεκτρονική διακυβέρνηση) θα αποτελεί άμεση επιτακτική ανάγκη.
Οι Δήμοι και Περιφέρειες έχουν σήμερα κακή εσωτερική οργάνωση, υποδομές και στελέχωση για την υποστήριξη ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και συνεπώς της ΕΞΥΠΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και αυτό το σημείο θα επηρεάσει οποιαδήποτε προσπάθεια έργων έξυπνης πόλης (ΕΕΠ)
Τα συστήματα υποδομών ειδικά στην ενέργεια, κυκλοφορία- μεταφορές,ύδρευση-αποχέτευση, απορρίμματα και οικιστικό σχεδιασμό ενώ έχουν απορροφήσει σημαντικούς πόρους σε βαριές υποδομές, δεν έχουν υποστηριχθεί από έξυπνες λύσεις λειτουργίας οι οποίες θα υποστήριζαν σημαντικές οικονομίες στη συντήρηση και λειτουργία τους. Συγχρόνως θα ήταν άμεσα αποδεκτές από τους πολίτες.
Οι τιμολογιακές πολιτικές τελών θα διαφοροποιηθούν άμεσα λόγω σχετικών οδηγιών ειδικά σε θέματα διαχείρισης υδάτων, ενέργειας, απορριμμάτων,με επιπτώσεις στις χρεώσεις των πολιτών- καταναλωτών, αν δεν εφαρμοστούν εργαλεία cost optimization και διαφάνειας, φέρνοντας άμεσα σε σύγκρουση αρχές και πολίτες.
Προτάσεις
Είναι δεδομένο ότι ο μη εκσυγχρονισμός του κάθε Δήμου και η στροφή του σε λύσεις Έξυπνης Ανάπτυξης θα τον καταστήσει μέσα στην επόμενη τετραετία προβληματικό.
Με δεδομένο ότι η εξοικονόμηση πόρων, η λογική «do more with less», με διαφάνεια και ενεργοποίηση – συμμετοχή του πολίτη πρέπει να προκύπτει στον πολίτη, εκτιμάται ότι οι πρώτες δέσμες έργων πρέπει:
Να αναβαθμίζουν το επίπεδο ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του Δήμου με έμφαση στους τομείς διαφανούς λειτουργίας και ουσιαστικής επικοινωνίας- εξυπηρέτησης του πολίτη και
Να αφορούν τομείς σημαντικής εξοικονόμησης πόρων και αυτοί είναι η ενεργειακή κατανάλωση, η διαχείριση των συστημάτων ύδρευσης- αποχέτευσης, η αποκομιδή και επεξεργασία απορριμμάτων, θέματα κατοικίας – πολεοδομίας, κυκλοφοριακό-μεταφορές – σχετικές υποδομές.
Η πολιτεία έχει πρόσφατα δημιουργήσει την πλατφόρμα λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης, τον ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ Ι, πάνω στην οποία μπορεί άνετα να στηθεί μια ΕΞΥΠΝΗ ΠΟΛΗ.
Έγκειται στους πολίτες, ν’ αποδείξουν ότι ανήκουν σ΄ένα έξυπνο λαό και να διαλέξουν ανάμεσα στους πολλούς, όπως φαίνεται, υποψηφίους αυτούς που θα τους οδηγήσουν στην πρόοδο.
Ο Γιάννης Μπάρμπας είναι Φυσικός-Περιβαλλοντολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου