ΚΟΙΝΣΕΠ: Το νέο colpo grosso για «λαμογιές» εκατομμυρίων στους δήμους

Με τον ν. 4019/2011 (ΦΕΚ Α΄216) θεσπίστηκε νέα νομική μορφή, η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας.

Κοινωνική Οικονομία είναι το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων.

Αυτή λοιπόν την καθ’ όλα νόμιμη και επωφελή μορφή επιχειρηματικότητας ανακάλυψαν αρκετοί δημοτικοί άρχοντες της χώρας προκειμένου να μοιράσουν χρήματα σε εαυτούς και αλλήλους.

Έτσι, φίλοι και συγγενείς τους ίδρυσαν τέτοιου είδους επιχειρήσεις και άρχισαν μετά ακόμη και τις απ’ ευθείας παράνομες αναθέσεις για προγράμματα λειτουργίας υπηρεσιών φιλοξενίας και απασχόλησης, καθαριότητας, κτηνιατρικών δραστηριοτήτων, ανάδειξης ιστορικών – αρχαιολογικών χώρων και πολλά ακόμη.

Πρόσφατα, όπως σημείωνε σε δημοσίευμα της η εφημερίδα Καθημερινή προ εβδομάδων, το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε την υπογραφή σύμβασης μεταξύ μιας ΚΟΙΝΣΕΠ και ενός δήμου, ύψους 673.406 ευρώ για την πρόσληψη προσωπικού στους παιδικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς του δήμου.

«Υπό το πρόσχημα και την κάλυψη μιας προγραμματικής συμφωνίας και του κοινωνικού σκοπού που οι επιχειρήσεις αυτές επιδιώκουν, δεν επιτρέπεται να υποκρύπτεται απευθείας ανάθεση», τονιζόταν στην απορριπτική απόφαση.

Οι πολλές και σε μεγάλο βαθμό περίεργες συμβάσεις δήμων με διάφορες ΚΟΙΝΣΕΠ βρίσκονται στο μικροσκόπιο του επίμονου γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή.

Ο κ. Ρακιντζής σε δηλώσεις του το τελευταία χρονικό διάστημα επισημαίνει προς κάθε κατεύθυνση ότι στήνεται ένα νέο πάρτι εκατομμυρίων, αντίστοιχο με αυτό που αποκαλύφθηκε για τις Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις.

Κάνει λόγο για κενά στη νομοθεσία και σημειώνει ότι υπάρχει κίνδυνος «νομολογιακά να θεωρηθούν οι ΚΟΙΝΣΕΠ παρένθετα πρόσωπα με εργοδότες τους ΟΤΑ γιατί θα ικανοποιούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες».

Στους έως τώρα ελέγχους έχει αποκαλυφθεί το γνωστό «πανάρχαιο» κόλπο της πρόσληψης ημετέρων.

Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι εξής περιπτώσεις:

• Σε προγραμματική σύμβαση που εγκρίθηκε ανάμεσα στον Περιβαλλοντικό Σύνδεσμο Δήμων Αθήνας και Πειραιά (ΠΕΣΥΔΑΠ), την ΚΟΙΝΣΕΠ ΑΝΑΠΝΟΗ και τον Δήμο Κορυδαλλού υπάρχουν υπόνοιες διαπλοκής καθώς υπάλληλος του ΠΕΣΥΔΑΠ είναι και πρόεδρος της επίμαχης ΚΟΙΝΣΕΠ. Η σύμβαση αφορά κτηνιατρικές δραστηριότητες, παροχή τεχνικών συμβούλων και εν γένει υποστήριξη των αξόνων παρέμβασης του ΠΕΣΥΔΑΠ. Το συνολικό κόστος είναι 403.156,98 ευρώ χωρίς... διαγωνισμό!

Στο Δήμο Λαμιέων διερευνούνται τρεις συμβάσεις:

• Η πρώτη, με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Φθιωτική Κοινωνική Συνεργασία» αφορά φιλοξενία και απασχόληση 225 παιδιών. Το κόστος του ανέρχεται σε 149.469,60 ευρώ συν τον ΦΠΑ, ενώ εξ αυτών ο δήμος θα καταβάλει το καθαρό ποσό, η κοινωφελής επιχείρηση 12.000 ευρώ και η ΚΟΙΝΣΕΠ 2.500 ευρώ.
• Η δεύτερη σύμβαση με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Θερμοπύλες» αφορά ποσό 85.900 ευρώ για την ανάπτυξη προγράμματος ανάδειξης του «καινοτομικού κέντρου ιστορικής ενημέρωσης Θερμοπυλών». Ο δήμος καλείται να καταβάλει 75.158 ευρώ, η δημοτική επιχείρηση 8.700 ευρώ και η ΚΟΙΝΣΕΠ 2.040.
• Η τρίτη σύμβαση με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Καθαρή Πόλη» αφορά τον τομέα της καθαριότητας. Το συνολικό τίμημα για τέσσερις μήνες είναι 75.000 ευρώ, εκ των οποίων η ΚΟΙΝΣΕΠ θα καταβάλει 2.150 ευρώ.

Με βάση τον ιδρυτικό νόμο οι ΚΟΙΝΣΕΠ θα πρέπει να μοιράζονται τη χρηματοδότηση και τις ευθύνες για την ολοκλήρωση ενός έργου. Στην πράξη όμως, όπως αποδεικνύεται, πληρώνει μόνον ο δήμος και οι άλλοι προσλαμβάνουν όσους δεν μπορεί να προσλάβει το εκάστοτε τοπικός άρχοντας.

Τι είναι η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση;

Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση είναι αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. ΗΚοιν.Σ.Επ. είναι επιχείρηση η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον.

Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν, οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε 3 κατηγορίες:

Ένταξης: Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ΑμεΑ, εξαρτημένοι, απεξαρτημένοι, οροθετικοί, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες). Σε μια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ’ ελάχιστον των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Κοινωνικής Φροντίδας: Αποσκοπούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, ΑμεΑ και άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού: Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Ενδεικτικά, μπορούν να δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α.

Πόσοι χρειάζεται να συμπράξουν για να ιδρυθεί μια Κοιν.Σ.Επ.;

Για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, χρειάζονται τουλάχιστον 7 μέλη.

Για την ίδρυση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας ή Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού, χρειάζονται τουλάχιστον 5 μέλη.

Ποιοι μπορούν να είναι μέλη σε Κοιν.Σ.Επ.;

Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι τόσο φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Η συμμετοχή των νομικών προσώπων στην επιχείρηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 του συνόλου των μελών της. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στην επιχείρηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) που υπάγονται σε αυτούς. Εξαίρεση αποτελεί η Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Ν.Π.Δ.Δ. με έγκριση του φορέα που τα εποπτεύει.

Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Κοιν.Σ.Επ.;

• Κάθε μέλος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα και έως πέντε προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες.
• Όλα τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. έχουν δικαίωμα μιας ψήφου ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που διαθέτουν.
• Μόνη η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου με την ιδιότητα μέλους–εταίρου, σε Κοιν.Σ.Επ., δεν του προσδίδει εμπορική ιδιότητα και δεν δημιουργεί ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις.
• Μέλος μίας Κοιν.Σ.Επ δεν μπορεί να μετέχει σε άλλη Κοιν.Σ.Επ που έχει έδρα στην ίδια Περιφερειακή ενότητα και τον ίδιο καταστατικό σκοπό.
• Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και είναι εργαζόμενοι σε αυτή.

Τα κέρδη διατίθενται ποσοστιαία, ετησίως, ως εξής:

• 5% για σχηματισμό αποθεματικού.
• Έως 35% διανέμεται στους εργαζόμενους ως κίνητρο παραγωγικότητας.
• Το υπόλοιπο (τουλάχιστον 60%) διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Ποια είναι η ευθύνη των μελών;

Πέραν του ποσού που καταβάλλει για απόκτηση της συνεταιριστικής μερίδας, το μέλος της Κοιν.Σ.Επ. δεν έχει καμία άλλη ευθύνη έναντι των δανειστών της.

Ποια είναι τα κίνητρα για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ.;

• Οι εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ., οι οποίοι ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή, συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές ταυτόχρονα με την αμοιβή τους από την Κοιν.Σ.Επ.
• Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (υπό σύσταση).
• Μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης.
• Μπορούν να εντάσσονται στο ν. 3908/2011 για την «Ενίσχυση των Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή.»
• Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για τη στήριξη της εργασίας και στις κάθε είδους ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.
• Μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού